Du Lịch Nông Nghiệp Xanh – Xu Hướng Tất Yếu

Du lịch nông nghiệp xanh không chỉ mang đến những trải nghiệm thú vị mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Các hoạt động phổ biến trong mô hình này bao gồm:

Tham quan trang trại hữu cơ: Du khách có thể tận mắt chứng kiến quy trình trồng trọt không hóa chất, thu hoạch rau củ và thưởng thức thực phẩm sạch ngay tại vườn.
Trải nghiệm làm nông dân: Cùng người dân địa phương thu hoạch cà phê, trồng rau, chăm sóc vườn cây ăn trái.
Lưu trú tại homestay sinh thái: Nghỉ dưỡng trong những ngôi nhà sàn, nhà gỗ giữa thiên nhiên, tận hưởng không khí trong lành.
Thưởng thức ẩm thực nông sản địa phương: Tận hưởng hương vị độc đáo của cà phê, mật ong, rượu cần, thịt nướng ống tre, cơm lam…
Giao lưu văn hóa bản địa: Trải nghiệm cồng chiêng Tây Nguyên, tìm hiểu phong tục tập quán của người Ê Đê, Gia Rai, Ba Na…
Khu du lịch sinh thái Eva Village tại TP. Gia Nghĩa, Đắk Nông

Tây Nguyên được quy hoạch là vùng phát triển bền vững, có nền kinh tế xanh, tuần hoàn, hình thành các khu vực sản xuất lớn về cây công nghiệp, cây ăn quả, rau hoa và là trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước...
 

Và Tây nguyên cũng đồng thời sẽ hình thành một số khu du lịch chất lượng cao, trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước.

Quyết định số 371/QĐ-TTg ngày 04/5/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch vùng Tây Nguyên thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đã xác định rõ những mục tiêu mà vùng Tây Nguyên hướng tới.

MỞ HƯỚNG PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN “NÓC NHÀ ĐÔNG DƯƠNG”

Vùng Tây Nguyên bao gồm toàn bộ địa giới hành chính của 5 tỉnh gồm Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng. Tổng diện tích tự nhiên là 54.548 km², chiếm 1/6 diện tích tự nhiên cả nước, dân số gần 6 triệu người với 49 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó có gần 2,2 triệu người là đồng bào dân tộc thiểu số.

Tây Nguyên từ lâu không chỉ là “phên giậu” quốc gia, mà còn là địa bàn chiến lược về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng và an ninh của cả nước; đồng thời thuộc vùng tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia. 

Quyết định 371/QĐ-TTg đặt mục tiêu đến năm 2050, Tây Nguyên là vùng phát triển bền vững, có nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Nơi đây sẽ hình thành các vùng sản xuất lớn về cây công nghiệp, cây ăn quả, rau, hoa và là trung tâm năng lượng tái tạo của quốc gia; đồng thời hình thành một số khu du lịch chất lượng cao, điểm đến hấp dẫn của du khách.

Với đặc thù không gian sinh thái, giàu bản sắc văn hóa, hệ sinh thái rừng Tây Nguyên được Đảng, Chính phủ quan tâm bảo tồn và phát huy để trở thành nền tảng phát triển vùng; trong đó coi trọng phát triển hài hòa giữa kinh tế với văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường.

Xây dựng kết cấu hạ tầng hiện đại, đồng bộ, là các nền tảng quan trọng thúc đẩy Tây Nguyên kết nối với các trung tâm kinh tế lớn của cả nước, hội nhập kinh tế quốc tế.

Dự án cao tốc TP. Buôn Ma Thuột và Nha Trang đang được triển khai cấp tốc ngày đêm để đi vào hoạt động

Dự án Cao tốc TP. Gia Nghĩa, Đắk Nông - Chơn Thành, Bình Phước bắt đầu thi công mở ra cơ hội giao thương về phía Nam cho Tây Nguyên
 

Với lợi thế sẵn có của mình, Tây Nguyên sẽ phát triển kinh tế nông nghiệp hiệu quả cao, sinh thái, hữu cơ, quy mô lớn gắn với vùng sản xuất nông nghiệp tập trung áp dụng công nghệ cao, phù hợp với điều kiện tự nhiên của từng tiểu vùng.

Tập trung phát triển các cây trồng chủ lực gồm cây công nghiệp (cà phê, cao su, điều, hồ tiêu, chè, dâu, bông vải, mía,…), cây ăn quả (sầu riêng, bơ, chanh leo, chôm chôm, mít,…), dược thảo dược liệu, sâm Ngọc Linh, rau quả, hoa ôn đới gắn với công nghiệp chế biến và thị trường tiêu thụ, tạo ra sản phẩm có thương hiệu; phát triển các vùng chăn nuôi gia súc, nuôi trồng thuỷ sản tập trung; thủy sản nước lạnh (cá hồi, cá tầm).

Nơi đây cũng sẽ hình thành trung tâm đầu mối về nông nghiệp gắn với khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cấp vùng và hành lang kinh tế; liên kết các chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp giữa các địa phương.

Tây Nguyên còn có lợi thế về rừng. Vì vậy, sẽ hướng phát triển kinh tế lâm nghiệp nhằm nâng cao đời sống của người làm nghề rừng; đồng thời cũng cơ cấu lại ngành lâm nghiệp theo hướng bền vững gắn với các chương trình mục tiêu quốc gia.

Hình thành các khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Phát triển kinh tế rừng, khuyến khích trồng rừng sản xuất ở những nơi có điều kiện phù hợp về đất đai, tạo vùng nguyên liệu cho các nhà máy chế biến lâm sản. Tiếp tục phát triển bền vững các vùng nguyên liệu bảo đảm hiệu quả kinh tế gắn với bảo vệ môi trường trong khai thác, chế biến lâm sản...

HÀI HÒA GIỮA HIỆN ĐẠI VÀ TRUYỀN THỐNG

Tây Nguyên không chỉ là “nóc nhà”, là “phên giậu”, Tây Nguyên còn được ví như “lá phổi xanh” của khu vực và quốc gia.

Theo Quyết định số 816/QĐ-BNN-KL ngày 20/3/2024 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố hiện trạng rừng toàn quốc năm 2023, tính đến 31/12/2023, tổng diện tích rừng vùng Tây Nguyên là 2,59 triệu ha (cả nước 14.860.309 ha); trong đó, rừng tự nhiên chiếm 2,1 triệu ha và rừng trồng là 0,49 triệu ha. Tỷ lệ che phủ rừng là 46,34%.

Con số cụ thể chia ra như sau: Kon Tum 632,9 ngàn ha, gồm 552,3 ngàn ha rừng tự nhiên và 80,6 ngàn ha rừng trồng; Gia Lai: 650 ngàn ha, gồm 478,7 ngàn ha rừng tự nhiên và 171,3 ngàn ha rừng trồng; Đắk Lắk: 506,6 ngàn ha, gồm 411 ngàn ha rừng tự nhiên và 94,7 ngàn ha rừng trồng; Đắk Nông: 258,1 ngàn ha, gồm 196 ngàn ha rừng tự nhiên và 62,1 ngàn ha rừng trồng; và Lâm Đồng: 538 ngàn ha, gồm 454,7 ngàn ha rừng tự nhiên và 83,3 ngàn ha rừng trồng.


Lễ Hội Cà phê Buôn Ma Thuột sẽ được tổ chức vào đầu tháng 03/2025 với tiêu chí "Buôn Ma Thuột - Thủ phủ Cà phê Thế giới"

Để Tây Nguyên hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, quy hoạch vùng đặt trọng tâm phát triển ngành dịch vụ trong mối quan hệ tương hỗ phát triển với các ngành nông nghiệp, công nghiệp; tập trung phát triển thị trường cung ứng và tiêu thụ trong vùng và ngoài vùng theo các hành lang kết nối vùng và với cảng biển lớn ra các thị trường quốc tế.

Trong đó, phát triển thương mại hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, phù hợp với điều kiện đặc thù của thị trường khu vực đô thị, nông thôn. Đồng thời đẩy mạnh hoạt động trao đổi, mua bán hàng hóa qua biên giới trên cơ sở tăng cường đầu tư kết cấu hạ tầng ở một số cửa khẩu quốc tế chính.

Trong mục tiêu, định hướng phát triển xanh và bền vững, Tây Nguyên cũng tập trung phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch văn hóa gắn với bảo tồn, phát huy giá trị, bản sắc văn hóa các dân tộc Tây Nguyên; tăng cường kết nối và nâng cao chất lượng dịch vụ trong chuỗi giá trị sản phẩm du lịch đặc thù theo các địa bàn trọng điểm, gắn với di sản không gian văn hóa cồng chiêng, lễ hội truyền thống, văn hóa cà phê và du lịch cộng đồng.

Tây Nguyên trở thành vùng sản xuất nông sản hàng hóa lớn của cả nước

Các tỉnh Tây Nguyên (Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Yum, Đắk Nông, Lâm Đồng) có tổng diện tích tự nhiên 54.637 km², trong đó có 2 triệu ha đất sản xuất nông nghiệp, gồm 850,1 ngàn ha đất trồng cây hàng năm và gần 1,151 triệu ha đất trồng cây lâu năm… Đặc biệt, các tỉnh Tây Nguyên có diện tích đất bazan chiếm 74,25% trong tổng diện tích đất bazan của cả nước.

Với thế mạnh của một vùng có điều kiện đất đai, khi hậu thích hợp với nhiều loại cây trồng, nhất là các loại cây công nghiệp dài ngày, cây hàng năm nên từ sau năm 1975 đến nay, các tỉnh Tây Nguyên đã hình thành các vùng sản xuất chuyên canh tập trung có quy mô lớn về cây cà phê, hồ tiêu, cao su, điều, chè, ngô lai, sắn (mì)… Đây là những loại cây trồng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng diện tích gieo trồng và tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp của cả vùng và trong tổng diện tích các loại cây cùng loại của cả nước.

Cà phê Tây Nguyên chiếm hầu hết diện tích và sản lượng cà phê Việt Nam và trở thành cây trồng có ưu thế tuyệt đối của vùng cũng như khẳng định được vị thế trên thị trường thế giới, góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia sản xuất, xuất khẩu cà phê đứng thứ 2 trên thế giới, trong đó đứng số 1 thế giới về sản xuất, xuất khẩu cà phê vối. Hiện nay, diện tích cà phê toàn vùng Tây Nguyên có trên 576.800 ha, chiếm gần 90% diện tích cà phê của cả nước, tăng 13,26% so với năm 2010, tốc độ tăng bình quân hàng năm trên 2,5%/năm, trong đó diện tích cà phê cho thu hoạch 548.533 ha.

Đắk Lắk là địa phương có diện tích cà phê nhiều nhất, với trên 204.000 ha, kế đến là tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông, Gia Lai. Các nông hộ, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh cà phê đã đưa các giống cà phê mới như TR4, TR5, TR6, TR9, TR11, TR12, TR13… vào sản xuất đại trà, đồng thời, thực hiện tốt các biện pháp thâm canh đồng bộ từ khâu trồng trồng mới, tưới nước, bón phân đến chăm sóc, nhất là sản xuất cà phê thích nghi với biến đổi khí hậu, cũng như sản xuất cà phê có chứng nhận… nên năng suất, sản lượng cà phê vùng Tây Nguyên luôn đạt cao và ổn định.

Niên vụ cà phê 2016 – 2017, mặc dù gặp thời tiết bất lợi, nắng hạn kéo dài nhưng năng suất cà phê toàn vùng Tây Nguyên vẫn đạt bình quân 2,5 tấn cà phê nhân/ha, cao gấp 3 lần so với năng suất cà phê vối của thế giới, sản lượng đạt trên 1,3 triệu tấn cà phê nhân, chiếm 93,3% sản lượng cà phê nhân của cả nước. Các tỉnh Tây Nguyên đã hình thành một số mô hình ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, xây dựng chỉ dẫn địa lý sản xuất cà phê đạt chứng chỉ chất lượng quốc tế, một số mô hình liên kết giữa tổ chức, doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm với nông hộ sản xuất cà phê trên địa bàn mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người sản xuất và doanh nghiệp.

Các tỉnh Tây Nguyên cũng đã hình thành vùng trồng cao su tập trung với diện tích trên 251.348 ha, trong đó, diện tích đã đưa vào kinh doanh (khai thác mủ) 139.115 ha, với sản lượng mủ mỗi năm đạt từ 192.207 tấn trở lên, chiếm 27% diện tích và 18% sản lượng mủ cao su của cả nước.

Các tỉnh Tây Nguyên cũng đã có trên 71.000 ha tiêu, với sản lượng mỗi năm đạt từ 120.877 tấn tiêu hạt trở lên, chiếm trên 60% sản lượng hồ tiêu của cả nước; có gần 74.000 ha điều, sản lượng mỗi năm cũng đạt trên 67.276 tấn điều nhân; sản lượng chè mỗi năm cũng đạt trên 228.000 tấn, chiếm 24% sản lượng chè của cả nước… Tại vùng Tây Nguyên, cây ngô lai có diện tích nhiều nhất nhiều nhất với 235.226 ha, sản lượng mỗi năm đạt từ 1,3 triệu tấn trở lên, chiếm 25% sản lượng ngô của cả nước.

Ngành nông nghiệp ở Tây Nguyên đã góp phần thúc đẩy kinh tế, xã hội trên địa bàn ngày càng phát triển ổn định, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tiếp tục được giữ vững, đời sống của đồng bào các dân tộc ngày càng được nâng lên. Hiện nay, nhiều địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên ngày càng có nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp từ cây cà phê, hồ tiêu, rau quả có thu nhập từ 500 triệu đến hàng tỷ đồng/ ha. Gia đình chị Nguyễn Thị Thái Hà, ở huyện Cư M’gar (Đắk Lắk) có 22 ha đất trồng cà phê, hồ tiêu có trồng xen các loại cây ăn quả doanh thu mỗi năm hơn 7 tỷ đồng…

Hoạt động kết nối giao thương nông sản Tây Nguyên được tổ chức thường xuyên tại các địa phương

Vậy Tây Nguyên chính là cơ hội để phát triển nền Du lịch nông nghiệp xanh theo tiêu chí Net Zero của Chính phủ trong giai đoạn mới. Các doanh nghiệp và nhà đầu tư đã sẵn sàng bước vào thị trường bền vững này chưa?